گزارش، تناقض روابط ترامپ - اردوغان در مناسبات آمریکا و ترکیه - مهسان بلاگ

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران٬ سال 2019 میلادی در تاریخ روابط آمریکا و ترکیه٬ سال سخت و پرفراز و نشیبی بود و به گواه بسیاری از تحلیل گران و کارشناسان روابط بین الملل٬ رابطه بین آنکارا و واشنگتن٬ با مسائل و تنگناهای فراوانی روبرو شد و بازتاب و انعکاس بسیاری از رویدادهای منفی و ناخوشایند٬ در سال 2020 میلادی هم قابل مشاهده است.

دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا هم در سال 2018 و هم در سال 2019 میلادی٬ ترکیه را تهدید به تحریم مالی کرد و پیش از عملیات مداخله جویانه ارتش ترکیه در شرق فرات٬ نامه توهین آمیزی برای رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه فرستاد و علاوه بر آن که در موازنات سیاسی خاورمیانه٬ اعتنای چندانی به ترکیه نداشته٬ این کشور را از تحویل دریافت هواپیماهای جنگنده نسل پنجم اف 35 محروم کرد.

حالا به وضوح می توان دید که رابطه گرم و پویایی بین آمریکا و ترکیه در جریان نیست و کوشش برای رساندن مبادلات تجاری و بازرگانی بین ترکیه و آمریکا به حجم یکصد میلیون دلار٬ تا حد زیادی٬ فراواقعی و دور از ذهن به نظر می رسد.

البته این شرایط٬ منتقدین فراوانی دارد. عبدالله گل رئیس جمهور سابق و احمد داوود اوغلو نخست وزیر سابق که هر دو مدتی نیز به عنوان وزیر امور خارجه و رئیس دستگاه دیپلماسی کار نموده و حالا از اردوغان فاصله گرفته اند٬ معتقدند که تیم سیاسی - دیپلماسی٬ رابطه با غرب یعنی اروپا و آمریکا را کنار نهاده و ترکیه را در راستای پیش می برد که نمی توان به روابط این کشور با دنیا غرب٬ دلخوش بود.

شکست ترامپ به نفع کیست؟

شرایط سیاسی آمریکا و آینده این کشور٬ بر بسیاری از مسائل دنیا تاثیر می گذارد و بدون تردید٬ انتخابات ریاست جمهوری آمریکا٬ برای بسیاری از کشورها مهم است و ترکیه نیز از این قاعده مستثنی نیست. به همین خاطر٬ کم نیستند شمار تحلیل گرانی که از خود می پرسند: نتیجه مطلوب انتخابات ریاست جمهوری 2020 آمریکا از منظر منافع و مصالح ترکیه چیست؟ آیا شکست دونالد ترامپ و بر سر کار آمدن یک نامزد دموکرات به نفع ترکیه است؟ یا بهتر است ترامپ بر سر قدرت بماند و اردوغان بتواند امید به حفظ رابطه را به شخص او گره بزند؟ اگر چه در ظاهر٬ تداوم دوران مسئولیت ترامپ٬ از نظر بسیاری از کارشناسان٬ به نفع ترکیه و تیم اردوغان است. اما مساله به این سادگی نیست و پاسخ دادن به این سوالات اندکی سخت است.

اگر در انتخابات 2020 آمریکا٬ یک نامزد دموکرات٬ پیروز گردد که ترامپ را ضربه فنی نموده و او را کنار بگذارد٬ پرونده رابطه با ترکیه بر میز دیپلمات هایی قرار خواهد گرفت که در چند سال اخیر در سه حوزه مهم٬ از ترکیه انتقاد نموده اند: 1.نزدیک شدن ترکیه به روسیه و دور شدن از فضای ائتلاف نظامی با غرب و ناتو. 2.تک روی ترکیه در پرونده های منطقه ای و به ویژه سوریه و شرق مدیترانه. 3.به رسمیت شناساندن مساله تاریخی کشتار ارامنه در مجلس نمایندگان و سنا.

از این منظر و با توجه به سه شرایطی که توصیف شد٬ یک رئیس جمهور دموکرات٬ بازسازی و ترمیم رابطه با ترکیه به عنوان یک متفق منطقه ای آمریکا را منوط به بعضی اصلاح رفتارهای آنکارا خواهد نمود.

بنابراین با توجه به سختی های این شرایط٬ شاید بهتر باشد که باز هم دونالد ترامپ موطلایی٬ صاحبخانه کاخ سفید بماند. اما سوال اینجاست: اگر ترامپ پیروز گردد٬ مسائل جدی موجود در روابط ترکیه و آمریکا پشت سر نهاده شده و یخ روابط آب خواهند شد؟ در پاسخ باید گفت: خیر. مساله به این سادگی نیست. چرا که اولاً در ساختار سیاسی و دیپلماسی آمریکا٬ فقط شخص رئیس جمهور تصمیم گیرنده نیست. دوم این که ترامپ نیز رئیس جمهوری نیست که بتوان به حرف و وعده او٬ اعتماد کرد.

تناقضی به نام: رئیس٬ گره را می گشاید

در ادبیات سیاسی حزب عدالت و توسعه و اطرافیان اردوغان٬ در حالت مودبانه و رسمی٬ با لفظ بیگ افندی از رئیس جمهور و رهبر حزب یعنی اردوغان یاد می گردد.

اما در فضای هواداری٬ تبعیت و تعلق حزبی و دولتی خودمانی٬ او را با لفظ عربی و فارسی رئیس می خوانند و این عبارات در ادبیات سران و طرفداران آکپارتی نامانوس نیست: رئیس خودش حل می کنه٬ ببینیم رئیس چیکار می کنه٬ سخنرانی رئیس مشخص کننده است٬ ما همه راه ها را رفتیم٬ فقط رئیس می تواند گره را بگشاید.

بعضی از کارشناسان سیاسی ترکیه معتقدند که این ادبیات و این رویکرد٬ بارها مورد ضعف حزب عدالت و توسعه شده است.

احمد هاکان٬ تحلیل گر و سردبیر روزنامه حریت در این مورد می گوید: در جریان انتخابات٬ گروه قابل توجهی از کادرهای آکپارتی٬ کار خاصی انجام نمی دهند و معتقدند که رئیس٬ یک تنه همه مسائل را حل نماید و رای مردم را هم جذب کند.

این نگرش٬ نه تنها در مسائل داخلی و حزبی٬ بلکه در میدان دیپلماسی هم در جریان است و خیلی وقت ها٬ از سفیر و وزیر گرفته تا حلقه نخست مشاورین اردوغان٬ به نقطه ای می رسند که از دید آنها٬ تنها شخص اردوغان می تواند به شکل مستقیم٬ مانع از بروز مسائل جدی تر گردد و رابطه را نگه دارد.

این سوءتفاهم موجب آن شد که تیم اصلی اردوغان در سال 2019 میلادی٬ تمام مسائل موجود در خط رابطه آنکارا - واشنگتن را به بدقلقی٬ بدجنسی و تک روی افرادی همچون جان بولتون مشاور امنیت ملی و کوشنر داماد ترامپ رابط دهد و از اردوغان بخواهد٬ به شکل مستقیم٬ مسائل را با خود ترامپ حل نماید.

اما هم در نشست جی 20 در ژاپن و هم در ملاقات اردوغان و ترامپ در واشنگتن٬ معلوم شد که این تیم راه خطا رفته و ملاقاتها و ریش سفیدی های دوطرفه اردوغان و ترامپ٬ هیچ گره ای را نگگردده و مسائل٬ به قوه خود باقی مانده اند.

از ماجرای مخالفت آمریکا با تحرکات سوریه در شرق فرات گرفته تا مساله حساس و استراتژیک اف 35 و پاتریوت و همچنین موضع سنا در قبال رویداد تاریخی ارامنه٬ هیچ مسئله ای نبود که بر اساس موضوع روابط و ملاقاتها و گفت وگوهای اردوغان - ترامپ٬ پشت سر گذاشته شوند.

در شرایط فعلی نیز باید این واقعیت را در نظر گرفت که هنوز هم٬ رئیس جمهور ترکیه به دنبال آن است که با حفظ روابط حسنه با همتای آمریکایی اش٬ رابطه را حفظ کند اما علاوه بر دموکرات های آمریکا٬ بخش های امنیتی و دفاعی واشنگتن هم نگاه متفاوتی به آنکارا دارند.

فواد کِیمان٬ از تحلیل گران ترکیه که به تازگی٬ سه هفته در آمریکا بوده و در آتلانتا٬ واشنگتن و نیویورک٬ در چندین مرکز تحقیقاتی و دانشگاهی٬ با سیاست مداران و کارشناسان آمریکایی در خصوص روابط آنکارا - واشنگتن گفت وگو نموده٬ بر این باور است که رابطه بین ترکیه و آمریکا رو به سردی رفته و حالا از منظر آمریکا٬ ترکیه یک کشور متفق منطقه ای مهم نیست.

در گزارش کیمان به این اشاره شده که آمریکایی ها انتظار داشته اند که ترکیه هم در ماجرای تحریم ایران و هم در مواجهه با حضور منطقه ای روسیه٬ رفتار دیگری از خود به نمایش بگذارد اما ترجیح ترکیه این بوده که راستا خود را برود و از خاورمیانه گرفته تا مدیترانه و شاخ آفریقا٬ به شکلی قدم بردارد که با خواسته ها و تصمیمات مقامات آمریکایی٬ انطابق نداشته و در گزارش موسسه رند نیز به این اشاره شده که ترکیه در اتخاذ تصمیمات و رفتارهای منطقه ای خود٬ به آمریکا توجه ننموده است.

تور روسیه: تور روسیه: تور سوچی، تور مسکو، تور سن پترزبورگ، تور تابستان نوروز، بهار روسیه