سر ساخت مختارنامه 3 بار سکته کردم - مهسان بلاگ

به گزارش گروه رسانه های خبرنگاران، تقریبا تا به اینجای کار می توان گفت سریال مختارنامه به کارگردانی سید داوود میرباقری پر تکرار ترین مجموعه تلویزیونی ایرانی در رسانه ملی بوده است. دلیل آن هم برمی گردد به موضوع جذاب و جنجالی که این سریال دارد. سرنوشت قاتلان امام حسین علیه السلام با رهبری مختار ثقفی که شاید بسیاری تا پیش از پخش سریال نسبت به آن آگاهی نداشتند و نمی دانستند بر سر این اشقیاء چه آمده است.

مجموعه ای که در دوران ریاست سید عزت الله ضرغامی بر سازمان صداوسیما فراوری و پخش شد و بازیگران آن همگی از بهترین هنرمندان سینما و تلویزیون بودند و هنوز هم پس از گذشت یک دهه هر بار که از تلویزیون پخش می گردد مشتریان پر و پا قرص خود را دارد و بسیاری به تماشای آن می نشینند.

این سریال علاوه بر مخاطبان داخلی بسیاری از شیعیان سراسر جهان را هم شیفته خود نموده و مانند سریال یوسف پیامبر (ع) مخاطبان جهانی دارد. حتی چندین سال پیش این سریال از سوی رییس وقت سازمان صداوسیما با دوبله عربی و به رسم یادبود به عراقی ها پیشکش شد.

فریبرز عرب نیا با همراهی بازیگران بسیاری نظیر فرهاد اصلانی، زنده یاد داوود رشیدی، رضا کیانیان، محمدرضا شریفی نیا، مهدی فخیم زاده، محمد فیلی، رضا رویگری، فریبا کوثری، انوشیروان ارجمند، ژاله علو، ابراهیم آبادی، گوهر خیراندیش، شهرام حقیقت دوست، الهام حمیدی، حدیث فولادوند، نسرین مقانلو، آهو خردمند، ویشکا آسایش، امین زندگانی، فرخ نعمتی، پرویز پورحسینی، بهنوش طباطبایی، عنایت شفیعی، جعفر دهقان، حامد حدادی، محمد صادقی، حامد میرباقری، رز رضوی، کریم اکبری مبارکه، اکبر زنجانپور، عزیزالله هنرآموز، ماه چهره خلیلی، بهنام تشکر و ... ایفای نقش نموده اند.

درباره این سریال سید عزت الله ضرغامی معتقد است: سریال مختارنامه همواره تازه است. دیالوگ های استثنائی آن آگاهی بخش و بصیرت افزاست. تکرار و تذکر هشدارهای بیدارنماینده همواره خوب و ضروری است. به خصوص که با تغییر شرایط اجتماعی و سیاسی جامعه می تواند موجب برداشت های جدید و آموزنده نیز گردد.

جلوه های ویژه؛ ریتم داستانی متناسب با حوادث تاریخی و استفاده درست از قابلیت های بازیگری؛ چهره آرائی، طراحی لباس، صحنه آرائی، تدوین و موسیقی جذاب و هماهنگ، از جمله برجستگی های این سریال است که نمی گذارد گرد کهنگی بر آن بنشیند. مشتری مخصوص این شبهای آی فیلم هستم.

اما قطعا ساخت و فراوری این سریال فاخر، تهیه نماینده ای کارکشته داشته است که توانسته این راستا سخت را برای کارگردان و سایر عوامل هموار کند و او کسی جز محمود فلاح نیست که پیش از این سریال های به یادماندنی دیگری نظیر تفنگ سرپر، کلانتر، بوی خوش زندگی، او مثبت، خوش غیرت، خوش رکاب و ... را هم تهیه نمایندگی نموده است.

فلاح متولد سال 1324 در سبزوار است و تحصیلاتش مهندسی برق و الکترونیک است. او از سال 1347 وارد سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران (صدا و سیمای فعلی) شده است. حتی چند ماه قبل از پیروزی انقلاب در کمیته استقبال از حضرت امام (ره) هم عضویت داشته پس از انقلاب نیز کانال رادیو انقلاب را راه اندازی کرد. او تا سال 72 در سمت های مختلفی در سازمان صدا و سیما فعالیت کرد و در سال 72 نیز بازنشسته شد.

پس از بازنشستگی به کار تهیه نمایندگی روی آورد و آثار بسیاری را که بعضی از آنها نام برده شد، را انجام داد. در نهایت سال 81 کار فراوری مجموعه فاخر مختارنامه را برعهده گرفت که حدود 10 سال به طول انجامید. از او خواستیم با ما به گفت وگو بنشیند و ناگفته هایی از دوران فراوری مختارنامه را برایمان بگوید ولی او که این روزها خیلی حال مساعدی ندارد، چیز زیادی به خاطر ندارد و در جواب درخواست مصاحبه اعلام می نماید که اگر چیزی خاطرم مانده بود حتما به شما می گویم. در خلال مصاحبه گاهی مکث نموده، به فکر فرو می رود و به سختی پاسخ می دهد:

- فکر می کنم تصویربرداری سریال از مسجد کوفه شروع شد و آن زمان فریبرز عرب نیا جلوی دوربین رفت. البته یادم نیست که مربوط به کدام بخش سریال و کدام سکانس بود. ما از سال 81 کار فراوری مختارنامه را به صورت جدی شروع کردیم. البته قبل از آن حدود 2 ماه در کاشان کار کردیم و صحنه هایی مربوط به حرکت کاروان امام حسین علیه السلام را تصویربرداری کردیم. میخواستیم خودمان را محک بزنیم ببینیم که می توانیم مختارنامه را بسازیم یا نه. آن زمان علی لاریجانی رییس سازمان صداوسیما بود و من هم به تازگی کار فراوری سریال تفنگ سرپر را ه خاتمه رسانده بودم. آن زمان گفتند یک سریال به نام توابین داریم و وقتی فیلمنامه را خواندم احساس کردم پتانسیل کافی و لازم برای فراوری را ندارد. درام کار کم بود و تعداد جنگ ها زیاد. همین از جذابیت کار کم نموده بود .

- آن زمان بنا بود با مرحوم سیف اله داد کار را جلو ببریم و ایشان سریال مختارنامه را کارگردانی نمایند. ابتدا هم با ایشان صحبت شد ولی در ادامه به خاطر رفاقتی که از قبل با داوود میرباقری هم داشتم با او مشورت هایی انجام دادم. میرباقری از ساخت سریال خیلی استقبال کرد. هرچند که آن زمان تازه از فراوری سریال امام علی (ع) فارغ شده بود و اتفاقا به خاطر مسایل اقتصادی که با صداوسیما داشت خیلی تمایل به همکاری با تلویزیون را نداشت. در نهایت از میرباقری دلجویی شد ولی ساخت توابین منتفی شد و میرباقری کار نگارش مختارنامه را شروع کرد و بلافاصله کار پیش فراوری هم شروع شد و حسن میرباقری و محمد بیرانوند هم او را همراهی می کردند .

- وقتی برای اولین بار سریال روی آنتن رفت واکنش مردم بسیار زیاد بود خوب بود و خدا را شکر خستگی گروه را که یک عمر به پای آن گذاشته بودند به در آمد. خدا را شکر که سریال آبرومند بود و علی رغم سختی های بسیار توانستیم کار را پیش ببریم. قطعا هماهنگی و ماندگاری یک گروه چندصدنفره در مدت زمان هشت سال فقط با عشق ممکن بود و نیت خالص افردا حاضر در پروژه آن را به خاتمه رساند .

- نمی دانم تا به حال چند بار این سریال از تلویزیون پخش شده است. اما این را می دانم که دیگر تبدیل به پر تکرارترین سریال تلویزیون شده است. خود من هر بار این سریال را می بینم سیر نمی شوم و فکر می کنم که هر بار سریال از تلویزیون پخش می گردد هنوز مخاطبان آن را با عشق و علاقه می بینند که برایم ارزشمند است و خدا را شکر می کنم که مردم مختارنامه را دوست داشته و دارند و با عشق آن را دنبال می نمایند. همواره فکر میکنم بزرگترین سعادتی که در زندگی نصیبم شده همین ساخت مختارنامه بوده است. سریال را با عشق ساختیم و خدا را شکر در طول زمان ساخت خون از دماغ کسی نیامد. همواره فکر میکنم نیروی ماورایی در همه این سالها مراقب ما بود و به نوعی بیمه شده بودیم .

- امروز دیگر جزییات هزینه های فراوری سریال و دستمزدها معین شده و تقریبا حالا شاید رسما اعلام نشده باشد ولی در جاهای مختلف بیان شده است. امروز دیگر نمی توان مختارنامه را با توجه به این شرایط ساخت. زمانی که مختارنامه فراوری شد رقمی حدود 25 میلیارد برای ساخت سریال هزینه کردیم که بخشی از آن متعلق به دستمزدها بود و بخشی از آن هم هزینه ساخت دکورهای مختلف در شهرهای مختلف شد. چندین بار هم اعلام شد که دستمزدهای بازیگران چطور پرداخت شده و مثلا همه می دانند که آن زمان فریبرز عرب نیا در مجموع 500 میلیون تومان برای بازی در مختارنامه دستمزد گرفت. اما الان دیگر نمیتوان همین سریال مختارنامه را با آن شرایط فراوری کرد. چون شرایط بسیار سخت شده است. هزینه های فراوری عجیب و غریب و سرسام آور شده و قطعا چندین برابر بودجه مجموعه مختارنامه برای فراوری سریال هایی در سطح مختارنامه احتیاج است. تازه این درحالی است که دستمزد بازیگران به نسبت هزینه های فراوری خیلی بالا نرفته است .

- آخرین صحنه و سکانسی که از مجموعه مختارنامه فیلمبرداری شد مربوط به نبرد آخر و جنگ مختار در مسجد بود که اتفاقا بسیار تاثیرگذار هم به تصویر درآمد. بخش های مربوط به شهادت مختار و جنگ سختی که با دشمنان داشت بسیار ویژه و سخت ساخته شد و خدا را شکر خیلی هم ماندگار به تصویر درآمد. فیلمبرداری این بخش از مختارنامه حدود یک ماه طول کشید و در این مدت ما به اندازه فراوری یک فیلم سینمایی کار کردیم. البته این را هم بگویم که همین قسمت های آخر طی چند مقطع رخ داد که البته مخاطب متوجه این تغییر نمی گردد .

- صحنه های مربوط به حضرت ابوالفضل علیه السلام به دستور سید عزت الله ضرغامی و با نظر ایشان به کار اضافه شد. اصلا فیلمبرداری مختارنامه تمام شده بود و همه به تهران برگشته بودیم که این تصمیم گرفته شد. به همین دلیل یک تیم دوباره به شاهرود برگشت. یک نخلستان که حدود 100 کیلومتر با شهر فاصله داشت محل تصویربرداری ما بود. این صحنه ها به سختی گرفته شد. بخش هایی هم در کویر شاهرود ضبط شد که بسیار طاقت فرسا بود که در نهایت هم به پخش نرسید .

درباره صحنه های مربوط به حضرت ابوالفضل علیه السلام و بخش هایی که پخش نشد باید بگویم که اگر بخواهیم آنها به روی آنتن برود باید خیلی جاهای آن را تغییر داد و به روی آنتن برد. در حقیقت باید حذفیاتی انجام داد و روی آن کار کرد تا قابل پخش از تلویزیون گردد. به آن شکلی که ساخته شده بعید میدانم کار مناسب پخش از تلویزیون باشد و قطعا و حتما احتیاج به تغییر دارد .

- سریال مختارنامه در لوکیشن های مختلف و متنوعی در شهرهای گوناگونی ساخته شده است. بخش هایی در کاشان و بخش هایی در شاهرود و همچنین شهرک سینمایی غزالی ساختیم. یک بخش وسیعی از دکورها را هم در حوالی تهران و ورامین و در زمین های کشاورزی ساختیم. محله ای به نام احمد آباد مستوفی که خدا را شکر الان پیشرفت قابل توجهی داشته است. بخشی از دکور را در زمین ساده کشاورزی در امین آباد مستوفی ساختیم. بخشی از دکور هم که گفتم در ورامین بود با هزینه ای حدود سه تا چهار میلیارد تومان ساخته شد. دکورها ماندگار فراوری شده بودند و هرکدام قابلیت استفاده تا 20 سال بعد هم داشت اما متاسفانه زمین ها اجاره ای بود و صداوسیما هم انگار تمایلی برای حفظ دکورها نداشت. مقطعی برای حفظ دکورها خیلی کوشش کردیم ولی در نهایت ما از پیگیری خسته شدیم و سازمان هم آنها را رها کرد. به هر جهت سرمایه عظیمی بود که صداوسیما به راحتی آن را رها کرد. شاید اگر محافظت می شدند یک صرفه جویی برای صدا و سیما به حساب می آمد و چندین اثر تاریخی دیگر نیز در آن فراوری میشد .

- آرزو دارم یک کار مذهبی حول وحوش قیام مختار بسازم و اگر عمرم جواب بدهم. دلم قصد دارد که دوباره کار بسازم ولی نمی دانم که می توانم یا نه. وقتی مختار را ساختیم درست است که سخت بود اما در نهایت ساخته شد ولی دیگر امروز خیلی کار فراوری سخت شده است. از میان مجموعه 40 قسمتی مختارنامه خودم شخصا بخش های مربوط به زهیر بن قین را خیلی دوست دارم. دلم میخواست که سریالی را با همان حال و هوا بسازم. من صحنه های مربوط به چادر زهیر را خیلی دوست دارم.با مرحوم فریبرز صالح هم در این باره صحبت نموده بودم ولی متاسفانه نشد و حالا هم نمی دانم که عمر و شرایط جسمانی کفاف می دهدکه بتوانم این سریال را بسازم یا خیر .

- از دیدن سریال مختارنامه هنوز هم که هنوز است لذت می برم اما هنوز فکر میکنم که در مجموعه فاخری نظیر مختارنامه هنوز هم خیلی چیزها جا افتاده است و این شخصیت بزرگ ابعادی داشته که در مجموعه مختارنامه به آن پرداخت نشده است. او فراز و نشیب های بسیاری در زندگی داشته و ابعادی از زندگی این شخصیت مورد توجه قرار نگرفته است. این شخصیت ابعادی داشته که به آن پرداخته نشده است .

- وقتی سریال مختار کلید خورد 62 سالم بود و و قتی تمام شد دیگر هفتاد ساله بودم.کار فراوری سریال بسیار سخت بود و سر ساخت سریال مختارنامه 3 بار سکته کردم. حتی عمل باز قلب هم داشتم اما محکم می گویم که این سریال با عشق بسیاری ساخته شد و هر بار که سریال را می بینم فکر می کنم که میشد به موارد دیگری هم پرداخت که توجه نشده است. اما خدا را شکر میکنم که این سعادت شامل حال ما شد و فراوری مجموعه فاخر مختارنامه در کارنامه ما ثبت شد .

منبع:فارس

تور روسیه: تور سوچی، تور مسکو، تور سن پترزبورگ، تور تابستان نوروز، بهار روسیه