دژ بسطام در یک قدمی ثبت جهانی

به گزارش مهسان بلاگ، قلعه بسطام یکی از مهم ترین شهرهای اورارتویی زمان خود بوده و در 3 کیلومتری شهر قره ضیاءالدین در شمال آذربایجان غربی است که با توجه به زیبایی و ظرافتی که در معماری این بنا به کار رفته هرساله میزبان گردشگران داخلی و خارجی است.

دژ بسطام در یک قدمی ثبت جهانی

به گزارش خبرنگاران، پرونده این اثر تاریخی برای ثبت در فهرست آثار جهانی آماده شده است. این قلعه با نام اورارتویی روسایی اوروتور به معنی شهر کوچک روسا در قرن هفتم قبل از میلاد ساخته شد. طبق کتیبه ای که امروزه در موزه ایران باستان واقع شده است این قلعه توسط روسای دوم از پادشاهان اورارتویی در سال 641 قبل از میلاد ساخته شده است.

  • تحقیقات از سوی هیات آلمانی

قلعه بسطام بزرگ ترین قلعه اورارتویی ایران و یکی از 3 قلعه مهم دولت اورارتو است که در زمان امپراتوری روسای دوم یکی از مراکز حکومتی وی بوده است. بسطام قبل از انقلاب مرکز مطالعات باستان شناسان آلمانی بود و تا آغاز انقلاب اسلامی در ایران با کاوش افقی و به صورت بنیادی مطالعه می شد. این قلعه با سلطه قوم ماد بر این منطقه به صورت متروک مانده و فقط در دوران قرون وسطی، هم زمان با دوره مغول، گروهی از مسیحیان آن جا سکونت کردند که از آن ها نقش صلیب هایی روی صخره ها باقی مانده است. هیات آلمانی به موضوع این مرکز تمامی بررسی های انجام یافته خود را در هر دو آذربایجان ایران انجام داده و توانسته در عرض 11 سال در حدود 101 محوطه اورارتویی را شناسایی کند. به این آمار معابد کوهستانی، مقابر صخره ای، مقابر ساختمانی، کانال های آب رسانی صخره ای، سیستم های آبیاری، چشمه آب وقف شده هالدی، کتیبه های میخی اورارتویی، یادمان های دوزبانه های اورارتویی آشوری شناخته شده در استان را نیز باید اضافه نمود.

بر اساس نوع معماری این منطقه، قلعه بسطام با هدف کنترل مسیرهای تجاری که از طرف شرق دولت ترکیه به شهرهای تبریز، اردبیل و حوزه دریاچه ارومیه رفت وآمد می کردند، احداث شده است. قلعه بسطام دیوار محکم سنگی دارد که روی صخره ای بلند قرار گرفته است. این قلعه رو به دشت و دره ای بزرگ و دارای 3 اشکوب با کارکردهای گوناگون است؛ اشکوب زیرین دربرگیرنده دروازه، مهمانسرا، اصطبل و جایگاه سربازان، اشکوب میانی نیایشگاهی است با اتاق های گوناگون، و اشکوب بالایی اوج هنر معماری اورارتویی است و دارای سکونتگاه، جایگاه فرماندهی و راه های خروجی به بیرون از دژ. کاوش های باستانی نشان می دهد این قلعه طی 50 سال و در 3 مرحله ساخته شده و دارای معبد، بازار، مقر حکومتی، برج، بارو، دروازه و راه های مخفی خروج مخصوص بوده است.

  • انجام 2 مرحله کاوش باستان شناسی

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی با اشاره به این که قلعه تاریخی بسطام با 54 هکتار وسعت بزرگ ترین قلعه تمدن اورارتویی در ایران به شمار می رود، گفت: پرونده این اثر تاریخی برای ثبت در فهرست آثار جهانی آماده شده است و با ثبت این اثر در فهرست آثار جهانی گام اساسی در معرفی و شناساندن آن برداشته می شود.

جلیل جباری اضافه نمود: مرمت این اثر تاریخی به صورت مداوم در طول سال انجام می شود و تاکنون 2 مرحله کاوش های باستان شناسی در این محوطه تاریخی اجرا شده که در نخستین کاوش توسط هیات آلمانی، سنگ نوشته و لوح های گلی دربرگیرنده خط میخی اورارتویی کشف شده است. وی تاکید کرد: در سال 94 نیز با حمایت و پیگیری میراث فرهنگی استان و فرمانداری چایپاره، فرایند تشکیل پایگاه ملی اورارتوشناسی بسطام آغاز شد و در همان سال به انتها رسید.

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی با بیان این که با شکل گیری پایگاه ملی در این مکان مطالعات حفاظت، مرمت و ساماندهی قلعه بسطام با انسجام بیشتری دنبال شده است، گفت: در سایه هماهنگی با دانشگاه اینسبورگ اتریش و پژوهشکده باستان شناسی، انجام مطالعات ژئومغناطیس نیز در دستور کار پایگاه بسطام قرار گرفته است.

  • حریم بزرگ ترین قلعه تاریخی بسطام تعیین شد

مدیر پایگاه محوطه بسطام هم چندی پیش گفت: تعیین 350 هکتار از عرصه و حریم این قلعه سال گذشته از سوی پایگاه میراث فرهنگی منطقه اجرا شده و به انتها رسیده است. غلام شیرزاده اضافه نمود: سال گذشته با همکاری باستان شناسان 96 حدس به منظور تعیین عرصه و حریم این محوطه صورت گرفت و در حال حاضر350 هکتار به عنوان عرصه تعیین شده و از هر طرف 200 متر به عنوان حریم درجه یک آن تعیین شده است.

وی خاطرنشان کرد: محوطه و قلعه بسطام پیش از انقلاب از سوی باستان شناسان آلمانی مورد کاوش قرار گرفت و همان زمان تعیین شد قلعه بسطام از 3 طبقه و 3 بخش جداگانه (پایین قلعه و بالاقلعه) تشکیل شده است. قلعه بسطام به مدت 10سال مورد کاوش قرار گرفت و امسال نیز حدس هایی به منظور تعیین عرصه و حریم این محوطه انجام شد.

به گفته مدیر پایگاه بسطام، هم اکنون لوح ها، مهر و موم و سفال های مختلفی از دوره اورارتویی در این محوطه کشف شده و پایگاه میراث فرهنگی بسطام با همکاری پژوهشگاه میراث فرهنگی و اداره میراث فرهنگی استان در حال ترجمه 2 کتاب بسطام یک و 2 است که حاصل تلاش و کاوش های باستان شناسان آلمانی در زمان پیش از انقلاب است.

  • قدمت قلعه تاریخی بسطام

قدمت قلعه تاریخی بسطام به 800 سال قبل از میلاد مسیح می رسد و بزرگ ترین قلعه تمدن اورارتویی در ایران و سومین قلعه بزرگ این تمدن در دنیاست که به دستور روسای دوم از پادشاهان اورارتویی در حدود سال های 645 قبل از میلاد مسیح احداث شده است. این قلعه در آن زمان با هدف کنترل مسیرهای تجاری که از طرف شرق دولت ترکیه به شهرهای تبریز و اردبیل و حوزه دریاچه ارومیه رفت و آمد می کردند، احداث شده است.

کتیبه کشف شده از این قلعه که به زبان اورارتویی است برای مطالعات و بهره برداری محققان در موزه ملی تهران نگهداری می شود. تاکنون بیش از 40 اثر تاریخی ارزشمند چایپاره در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. در حال حاضر 3 اثر تاریخی آذربایجان غربی از جمله تپه حسنلو در نقده، دژ بسطام در چایپاره و منظر فرهنگی ماکو برای ثبت در حافظه جهانی یونسکو معرفی شده اند و پرونده قلعه تاریخی بسطام نیز برای ثبت جهانی آماده شده است.

تور روسیه: تور سوچی، تور مسکو، تور سن پترزبورگ، تور تابستان نوروز، بهار روسیه

منبع: همشهری آنلاین
انتشار: 3 شهریور 1400 بروزرسانی: 3 شهریور 1400 گردآورنده: mahsanblog.ir شناسه مطلب: 11284

به "دژ بسطام در یک قدمی ثبت جهانی" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "دژ بسطام در یک قدمی ثبت جهانی"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید